In deze reeks doen we een toertje door heel Europa en stoppen we elke week bij een ander land dat we nu of vroeger op het songfestival mogen of mochten begroeten. Deze week ligt onze stop in het meest noordelijke land dat meedoet aan de competitie: IJsland!
In het begin
IJsland zendt het songfestival al uit sinds 1970 maar maakte pas zelf zijn debuut op het podium in 1986. Dat was toen met het trio ICY, waar ook een zekere Eiríkur Hauksson bij zong. Het trio werd 16de met Gleðibankinn (De bank van het geluk). Diezelfde Eiríkur zouden we nog tweemaal op het songfestival zien: in 1991 als deel van de groep Just 4 Fun voor Noorwegen (ze werden toen 17de), maar ook solo, in 2007, opnieuw voor IJsland. Bij hem en andere IJslandse artiesten geldt blijkbaar wel de regel: als het de eerste keer niet lukt, probeer zeker niet opnieuw. Zijn derde en laatste deelnemende nummer, Valentine lost (Verloren Valentijn), geraakte niet in de finale.
Grootste successen
Op 29 deelnames eindigde IJsland slechts vijfmaal in de top 10. De eerste keer was in 1990. De groep Stjórnin, bestaande uit zanger Grétar Örvarsson en zangeres Sigríður Beinteinsdóttir, had goed gekeken naar hoe de Noorse, Deense en Zweedse successen van de jaren ’80 waren opgebouwd en bracht de kloon Eitt lang enn (Nog één lied). Een 4de plaats was hun deel. Grétar en Sigríður zouden twee jaar later opnieuw op het appèl verschijnen als leden van de groep Heart 2 Heart. Ze brachten in dezelfde stijl Nei eða já (Neen of ja), maar bleven nu op een 7de plaats steken. Sigríður zou twee jaar later nog eens solo voor IJsland meedoen als Sigga, maar haar Nætur (Nachten) geraakte niet meer in de top 10 en bleef hangen op de 12de plaats.
Dat een IJslander beter niet meer terugkeert bewees ook zangeres Selma Björnsdóttir. In 1999 werd zij getipt voor de overwinning met haar All out of luck (Helemaal geen geluk meer). Enkel de Zweedse Charlotte zou haar van die gouden medaille weghouden en IJsland behaalde zijn eerste podiumplaats dankzij een aanstekelijk nummer met een energieke act. Wanneer Selma dit nogmaals probeerde over te doen in 2005 met If I had your love (Als ik je liefde had), geraakte ze echter niet in de finale van het songfestival.
In 2003 mocht IJsland het songfestival openen. De frisse Birgitta Haukdal paste helemaal in het bloementhema van de Letse TV en Open your heart (Open je hart) bezorgde IJsland een mooie 8ste plaats en zijn vierde top 10-notering. Birgitta probeerde nadien nog driemaal haar land te vertegenwoordigen maar bleef telkens steken in de preselecties.
In 2008 waren de verwachtingen hooggespannen voor IJsland. Na drie jaar niet meer in de finale van het songfestival gezeten te hebben, wist aanstekelijk disconummer This is my life (Dit is mijn leven) van de groep Euroband eindelijk weer een finaleplaats te bemachtigen. Misschien was in die finale de 14de plaats niet zo geweldig, maar dat kon de pret van eindelijk weer muzikaal mee te doen niet dempen. Het feestje werd nog groter het jaar nadien. De zanger van Euroband, Friðrik Ómar, diende toen als achtergrondzanger voor zangeres Yohanna. Ballade Is it true? (Is het waar?) viel in Moskou op door de speciale jurk van de zangeres, de feeërieke sfeer die rond het nummer hing en de zuivere stem van Yohanna. IJsland mocht zich opmaken voor zijn tweede zilveren medaille en opnieuw was het een ander noordelijk land dat in de weg van de overwinning stond; dit keer Noorwegen en Alexander Rybak.
Een jaar later zag het er ook redelijk goed uit. Zangeres Hera Björk was zowel in 2008 als 2009 achtergrondzangeres geweest voor IJsland en mocht nu zelf op het voorplan komen met Je ne sais quoi (Ik weet niet wat), een nummer dat buiten de titel volledig in het Engels werd gebracht. Waar ze nog 3de werd in haar halve finale, moest ze uiteindelijk tevreden zijn met een teleurstellende 19de plaats in de grote finale.
Grootste flops
De eerste grote IJslandse flop kwam er in 1989 toen Daníel Ágúst Haraldsson geen enkel punt wist binnen te halen voor Það sem enginn sér (Wat niemand ziet). Die schande werd Two Tricky in 2001 bespaard. Hun Angel (Engel) kreeg 3 punten, maar de allerlaatste plaats was evengoed hun deel. En dus mocht IJsland in 2002, net zoals in 1998, door een te laag puntengemiddelde, niet deelnemen aan het songfestival.
Vanaf het invoeren van de halve finale(s) moest IJsland vijfmaal op de strafbank blijven zitten. Na de nederlaag van Selma’s tweede deelname stuurde men in 2006 Silvia Night, een satirische figuur uit de talkshow The Silvia Night show. Door haar flamboyant gedrag en choquerende uitspraken trok Silvia veel media-aandacht in Athene, maar toch geraakte het nummer niet in de finale. De act van Congratulations (Gefeliciteerd) mocht dan wel een golden shower, SM en veel knipogen naar songfestivalkitsch bevatten; een hoge plaats was God’s favoriete persoon (zo zei ze toch zelf) niet gegund. Het was trouwens niet de eerste keer dat IJsland opviel – maar niet scoorde – met een opmerkelijke act; in 1997 had Paul Oscar nog op een sofa liggen kronkelen met een aantal IJslandse schonen in latex. Minn hinsti dans (Mijn laatste dans) was dan wel het slotnummer van dat festival; het werd maar 20ste in de rangschikking.
2016 was de laatste in een reeks flops. De bookmakers hadden Greta Salóme en haar Hear them calling (Hoor ze roepen) nochtans hoog ingeschat, maar ze hadden beter moeten weten. In 2012 was Greta immers al eens op het songfestival geweest. Never forget (Vergeet nooit) was toen maar 20ste geworden; de IJslandse vloek van een nieuwe, minder succesvolle deelname deed ook in 2016 weer zijn werk.
In 2012 stond Greta wel niet alleen op het podium. Ze ging toen in duet met Jonsi. Hij was toen al het slachtoffer van de vloek. Hij was in 2004 immers al eens solo 19de geworden met Heaven (Hemel). Ook hij ging er dus bij zijn tweede deelname op achteruit.
Organisatie
IJsland is het enige land van de Noorse Unie dat het songfestival nog nooit won en dus ook nog nooit mocht organiseren. Indien IJsland ooit het songfestival wint, zal dat hoogstwaarschijnlijk doorgaan in hoofdstad Reykjavik. Er wordt immers altijd geopteerd voor steden die een goede infrastructuur hebben (veel hotels, een makkelijk voor internationale vluchten bereikbare luchthaven, …). Het is met zo’n 200.000 inwoners ook de grootste stad van het noordelijke eiland.
Toekomst
IJsland kiest op 11 maart 2017 zijn kandidaat voor Kiev. Hopelijk iemand nieuw, want wij, bij eurosongland, en natuurlijk ook u, onze lezer, kennen intussen de befaamde IJslandse vloek! Komende vrijdag worden de kandidaten die zullen deelnemen aan de IJslandse voorronde bekend gemaakt.